Rozpoczęcie działalności gospodarczej wiąże się z podjęciem wielu decyzji dotyczących opodatkowania m.in. podatkiem VAT. Nie jest on obligatoryjny dla każdego przedsiębiorcy, dlatego należy podjąć decyzję, czy warto rejestrować się na potrzeby VAT, a co za tym idzie – być czynnym podatnikiem VAT.
Podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą w danym roku podatkowym, są zwolnieni z obowiązku rejestracji na potrzeby podatku VAT, jeśli planowane przez nich przychody w danym roku nie przekraczają limitu 150 000 zł proporcjonalnie do okresu jaki pozostał do końca roku. Ponadto przedsiębiorcy mogą podlegać zwolnieniu podmiotowemu lub przedmiotowemu.
Zwolnienie przedmiotowe
Występuje, gdy przedsiębiorca świadczy usługi jedynie zwolnione z podatku VAT. Pełny spis usług zwolnionych znajduje się w art. 43 ustawy o podatku od towarów i usług.
Zwolnienie podmiotowe
Występuje w przypadku przedsiębiorców, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła wartości 150 000 zł (kwota ta obowiązuje do 31 grudnia 2018 r.). Określona wartość sprzedaży nie obejmuje kwoty podatku, dostawy towarów i usług zwolnionych z podatku oraz środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych.
W momencie przekroczenia kwoty limitu, powstaje obowiązek podatkowy, w rezultacie nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę podlega opodatkowaniu. Podatnik ma wówczas obowiązek rejestracji jako czynny podatnik VAT.
W przypadku rozpoczęcia działalności w trakcie roku podatkowego, kwota limitu wyliczana jest proporcjonalnie do okresu, jaki pozostał do zakończenia roku.
Przedsiębiorcy wyłączeni ze zwolnienia podmiotowego
Są to przedsiębiorcy, którzy bez względu na wysokość sprzedaży, mają obowiązek zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT. Są to m.in. podatnicy świadczący usługi prawnicze, jubilerskie, dokonujący dostaw niektórych towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, podmioty nieposiadające siedziby działalności gospodarczej w Polsce.
Podatnik nie ma obowiązku korzystania z przysługującego mu zwolnienia.
Rejestracja
Podatnik za pomocą formularza VAT-R rejestruje się jako:
- czynny podatnik VAT
- podatnik VAT zwolniony – nie ma obowiązku składania deklaracji VAT-R w takim przypadku (jeśli decyduje się ją złożyć, zaznacza status podatnika zwolnionego).
Rejestracja musi nastąpić przed dokonaniem pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu w przypadku rozpoczęcia działalności lub przed dokonaniem pierwszej sprzedaży powodującej przekroczenie kwoty 150 000 zł.
Czy warto być vatowcem?
Czynny podatnik VAT:
- wystawia faktury, na których doliczana jest wartość podatku odpowiednio według stawki,
- ma obowiązek prowadzenia rejestru VAT (podatnik VAT zwolniony musi jednak śledzić kwoty sprzedaży, aby nie przeoczyć przekroczenia limitu 150 000 zł),
- ma prawo do odliczenia podatku należnego o podatek naliczony,
- ma obowiązek składania deklaracji VAT w okresach miesięcznych lub kwartalnych.
Każdy przedsiębiorca powinien w sposób indywidualny określić opłacalność wyboru opodatkowania podatkiem VAT. W przypadku, gdy sprzedaż dokonywana jest w większości na rzecz innych podatników VAT, a nie na rzecz osób fizycznych, korzystniejszy jest status czynnego podatnika. Wybór ten jest opłacalny również wtedy, gdy w najbliższym czasie planowane są inwestycje, gdyż pozwala na odliczenie dużych wartości podatku VAT naliczonego. Niemałe znaczenie ma również charakter wykonywanej działalności oraz obowiązująca stawka podatku. Jeżeli obowiązuje stawka 8%, 5% lub 0%, wówczas można przyjąć, iż bardziej opłacalny jest status czynnego podatnika VAT.
Nie ma zatem jasno określonych zasad, czy status czynnego podatnika VAT jest korzystniejszy dla przedsiębiorcy. Wszystko zależy od indywidualnej sytuacji każdego podatnika.